KallitheaCity Team
Η επιχείρηση της οριστικής στέγασης των προσφύγων στην Καλλιθέα θα ξεκινήσει το 1928 και θα απαιτήσει αρκετά χρόνια. Πρώτα χτίζονται οι μονώροφες και διώροφες κατοικίες του συνοικισμού της Νέας Ζωής το 1930, στην περιοχή από Μυκηνών – Ηρακλέους – Φιλαρέτου – Δαβάκη μέχρι τη Συγγρού. Τότε αρχίζει να απαλλάσσεται η σημερινή οδός Δαβάκη (τότε Δήμητρος) από τις ξύλινες παράγκες. Ακολουθούν ο συνοικισμός Νέος Πόντος στην περιοχή Καψάνη με διώροφες κατοικίες και κατόπιν η Ανδρομάχης, η Αγία Ελεούσα, τα Παλαιά Σφαγεία, οι Τζιτζιφιές.
Έτσι απελευθερώνεται τελικά το Σκοπευτήριο, που θα φιλοξενήσει Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο Αρρένων και Θηλέων εκ περιτροπής. Το 1939 ξεκινά καινούργιο πρόγραμμα στέγασης, που θα ολοκληρωθεί στις Τζιτζιφιές αλλά θα αφήσει ημιτελείς πολλές άλλες κατοικίες λόγω του πολέμου του 1940. Η οριστική λύση θα δοθεί μόλις το 1954, όταν αποπερατώνονται όλες οι ημιτελείς κατοικίες και στους υπόλοιπους πρόσφυγες δίνεται οικόπεδο και δάνειο για αυτοστέγαση.
Καλλιθέα, 1953: Κλήρωση οικημάτων και οικοπέδων για την αποκατάσταση των προσφύγων. Πόντια γυναίκα με λαχτάρα και χαρά, μετά από 30 χρόνια προσφυγιάς, αποκτά επιτέλους τη δική της στέγη στη νέα πατρίδα.
Τη δεκαετία του 1950 στους παραμένοντες άστεγους Πόντιους πρόσφυγες της Καλλιθέας δόθηκαν οικόπεδα στις περιοχές Αργυρούπολη και Σούρμενα της Αττικής. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών, τα ονόματα των οποίων παραπέμπουν ευθέως στην Αργυρούπολη (Γκουμούς-χανέ) και τα Σούρμενα του Πόντου, διατηρούν στενούς συγγενικούς και φιλικούς δεσμούς με τους Πόντιους της Καλλιθέας. Ένα τελευταίο τμήμα των παραπηγματούχων προσφύγων της Καλλιθέας στον συνοικισμό γύρω και μέσα στον προαύλιο χώρο της Χαροκοπείου Σχολής (Κουντουριώτικα) στεγάστηκε τη δεκαετία του 1960 σε νέες προσφυγικές πολυκατοικίες στον Ταύρο και το Δουργούτι.
Οι σύλλογοι των προσφύγων
Οι πρόσφυγες δεν τα περίμεναν όλα από την αδύναμη πολιτεία. Ήδη από το 1925με το Σωματείο «Η Πρόοδος» ανέπτυξαν σημαντική δράση, ενώ λίγο αργότερα δημιούργησαν κι άλλους συλλόγους και σωματεία. Παράλληλα εξέδιδαν εφημερίδες και περιοδικά και οργάνωσαν νυκτερινή σχολή για τη μόρφωση των παιδιών τους. Το 1930 οι πρόσφυγες, με εθελοντική εργασία, έχτισαν σε ελάχιστο χρόνο τον ξύλινο ναό του Αγίου Νικολάου δίπλα στο Σκοπευτήριο, στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα η ομώνυμη εκκλησία. Δύο σύλλογοι που αναπτύσσουν μεγάλο κοινωνικό και πολιτιστικό έργο γεννήθηκαν αυτή την περίοδο: ο Σύλλογος Ποντίων Αργοναύτες-Κομνηνοί (1927) και ο Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών (1928).
Αθήνα, 1938: Αναμνηστική φωτογραφία Ποντίων χορευτών με τον λυράρη Χρήστο Μπαϊρακτάρη από τον πρώτο χορό του Συλλόγου Ποντίων Καλλιθέας «Αργοναύται-Κομνηνοί»
Διανομή παιχνιδιών από τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών σε παιδιά άπορων οικογενειών της Καλλιθέας, στα τέλη της δεκαετίας του 1930
Το τρίτο ρεύμα προσφύγων
Στη δεκαετία του 1930 συνεχίζεται η έλευση προσφύγων, κυρίως Ποντίων από τη Σοβιετική Ένωση (μετά τη μεταβολή της πολιτικής του Στάλιν περί μειονοτήτων), καθώς και προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη και την Ανατολική Θράκη. Παράλληλα εγκαθίστανται στην πόλη εσωτερικοί μετανάστες, κυρίως από την Κρήτη και την Πελοπόννησο (Λακωνία). Έτσι το 1940 η Καλλιθέα αριθμεί πάνω από 36.000 κατοίκους.
